Pionie to jedne z najbardziej majestatycznych i pożądanych roślin ozdobnych w ogrodach na całym świecie, a ich spektakularne kwiaty od wieków zachwycają swoją urodą, zapachem i bogactwem form. Ich obecność w krajobrazie ogrodowym, zwłaszcza w pełni kwitnienia, potrafi całkowicie odmienić oblicze każdego zakątka, nadając mu wyrafinowanego charakteru i nuty luksusu. Jednakże, pomimo powszechnej miłości do tych królowych lata, wielu ogrodników nie zdaje sobie sprawy, że pod wspólną nazwą „piwonia” kryją się dwie zasadniczo odmienne grupy roślin, które, choć dzielą wspólne pochodzenie i podobne piękno, różnią się w znaczący sposób.
Często popełnianym błędem jest traktowanie wszystkich piwonii jako jednej, jednorodnej rośliny. Nic bardziej mylnego! Piwonia drzewiasta (krzewiasta) i piwonia bylinowa (zielna) to dwa zupełnie różne światy pod względem budowy, cyklu życia, wymagań uprawowych i finalnego efektu wizualnego w ogrodzie. Wybór odpowiedniego rodzaju piwonii, zanim jeszcze zdecydujemy się na zakup, jest nader ważny dla sukcesu uprawy i pełnego zadowolenia z kwitnienia. Dokładne zrozumienie tych różnic pozwoli na świadome podjęcie decyzji, dopasowanie rośliny do warunków panujących w naszym ogrodzie oraz zapewnienie jej optymalnej pielęgnacji, co z kolei przełoży się na obfite kwitnienie i zdrowy wzrost przez długie lata. Zapoznanie się z niuansami tych dwóch wspaniałych roślin może przynieść wiele zaskakujących odkryć i pomóc w stworzeniu wymarzonego, kwitnącego azylu.
Anatomia i cykl życiowy: Podstawy rozróżnienia
Podstawowa, zasadnicza różnica między piwonią drzewiastą a bylinową tkwi w ich morfologii, czyli w budowie i zachowaniu pędów przez poszczególne pory roku. To właśnie ta cecha stanowi kamień węgielny ich odmienności i ma wpływ na wszystkie inne aspekty ich uprawy i wyglądu.
Piwonia bylinowa – odradzająca się piękność
Piwonia bylinowa, często spotykana jako piwonia chińska lub piwonia mlecznokwiatowa (Paeonia lactiflora), jest klasyczną byliną ogrodową. Oznacza to, że jej nadziemne pędy co roku, wraz z nadejściem pierwszych przymrozków jesiennych, zamierają aż do poziomu gruntu. Jest to naturalny mechanizm, który pozwala roślinie przetrwać zimę. Jednak pod ziemią, w postaci silnych, bulwiastych korzeni i rozbudowanego systemu kłączy, skrywa się niezwykła siła witalna. Wiosną, z podziemnych pąków śpiących na tych korzeniach, wyrastają nowe, świeże pędy, które szybko rozwijają się, tworząc okazały, bujny krzew. Termin „bylinowa” doskonale oddaje tę cechę – jej naziemna część ma charakter zielny i efemeryczny.
Te piwonie zazwyczaj tworzą bardziej zwarte, krzaczaste formy, osiągając wysokość od 60 do 100 centymetrów, choć niektóre odmiany mogą być niższe lub nieco wyższe. Ich pędy są miękkie, soczyste i zielone w sezonie wegetacyjnym, często potrzebują podparcia, gdy obciążone są ciężkimi, pełnymi kwiatami. Ich system korzeniowy jest niezwykle rozbudowany, głęboko zakorzeniony i rozgałęziony, co nie tylko pozwala roślinie efektywnie magazynować składniki odżywcze i wodę, ale także zapewnia jej odporność na zimę, chroniąc pąki odrodzeniowe przed mrozem i umożliwiając ponowne, bujne odrodzenie w kolejnym sezonie. Liście piwonii bylinowych są zazwyczaj ciemnozielone, często głęboko powcinane, co nadaje im charakterystyczny, dekoracyjny wygląd przez cały sezon, nawet po przekwitnięciu.
Piwonia drzewiasta – wiekowy majestat
Zupełnie inaczej ma się sprawa z piwonią drzewiastą (Paeonia suffruticosa), która, jak sama nazwa wskazuje, ma charakter krzewu lub niewielkiego drzewka. Większość odmian piwonii drzewiastych wywodzi się z Chin, gdzie od wieków była czczona jako symbol bogactwa, honoru, królewskiej godności i długowieczności, zdobiąc ogrody cesarskie i świątynie. Jej pędy nie zamierają jesienią, lecz zdrewniają i pozostają nad ziemią przez całą zimę, tworząc trwały szkielet krzewu. Z biegiem lat piwonia drzewiasta staje się coraz wyższa i szersza, osiągając imponujące rozmiary – od 1,5 do nawet 2,5 metra wysokości i podobną szerokość.
Na tych zdrewniałych pędach, na starym drewnie, zawiązują się pąki, z których wiosną rozwijają się nowe przyrosty, liście i oczywiście spektakularne kwiaty. Oznacza to, że, w przeciwieństwie do swoich bylinowych krewniaczek, jej „szkielet” pozostaje niezmieniony przez wiele lat, co sprawia, że jest wizualnie odmienna nawet poza okresem kwitnienia. Pędy piwonii drzewiastej są grubsze, sztywniejsze i bardziej wytrzymałe niż u piwonii bylinowych, często pokryte szarawą korą. Liście są zazwyczaj większe, mniej powcinane niż u piwonii bylinowych, często z jaśniejszym odcieniem zieleni i mogą mieć lekko purpurowe zabarwienie, zwłaszcza wczesną wiosną lub jesienią, dodając roślinie dodatkowego uroku. Ich charakterystyczny pokrój i trwałość nadają ogrodowi strukturę i punkt stały, niezależnie od sezonu.
Długowieczność i dynamika wzrostu
W kwestii długowieczności, oba gatunki piwonii należą do roślin o wyjątkowej żywotności, potrafiąc zdobić ogrody przez dekady. Jednak to piwonia drzewiasta zdecydowanie przewyższa swoją bylinową siostrę pod tym względem.
Piwonia drzewiasta – pomnik żywej natury
Zdolność pędów piwonii drzewiastej do zdrewnienia i niezamierania co roku pozwala jej na nieprzerwany wzrost i rozwój przez niezliczone dziesięciolecia, a w sprzyjających warunkach – nawet wieki. W ojczystych regionach Azji Wschodniej można spotkać egzemplarze piwonii drzewiastych, których wiek szacuje się na ponad 200, a nawet 300 lat. Krzewy te stają się z każdym rokiem bardziej okazałe, rozłożyste i majestatyczne, tworząc prawdziwe pomniki żywej natury. Ich trwałość sprawia, że są one często traktowane jako inwestycja na pokolenia, element ogrodowego dziedzictwa, przekazywanego z rąk do rąk.
Charakterystyczny jest ich powolny, ale konsekwentny wzrost, który po kilku latach od posadzenia nabiera tempa. Rośliny te rozwijają głęboki system korzeniowy, który umacnia je w glebie i pozwala czerpać wodę oraz składniki odżywcze z większych głębokości. Dzięki temu piwonie drzewiaste są wyjątkowo odporne na suszę po ukorzenieniu się i potrafią radzić sobie w trudniejszych warunkach, choć zawsze preferują wilgotną i żyzną glebę. Ich zdrewniałe pędy zapewniają stałą strukturę, a co roku pojawiające się nowe przyrosty i kwiaty dodają objętości i piękna, sprawiając, że roślina staje się coraz bardziej imponująca i bujna.
Piwonia bylinowa – wierna towarzyszka na lata
Piwonie bylinowe również są niezwykle wytrzymałymi bylinami, zdolnymi zdobić ogród przez 20-30 lat, a w przypadku wyjątkowo dobrego stanowiska i odpowiedniej pielęgnacji, mogą przetrwać nawet dłużej, stając się wiernymi towarzyszkami naszych ogrodowych przestrzeni. Ich „jednoroczna” nadziemna część, choć co sezon odnawia się od podstaw, w pewien sposób ogranicza potencjał wzrostu pojedynczego pędu.
Z biegiem czasu kępa piwonii bylinowej może rozrastać się wszerz, dzięki podziałowi podziemnego kłącza. Tworzy wtedy coraz większe, gęste masy zieleni i kwiatów, które mogą wymagać podziału co kilkanaście lat w celu odmłodzenia i zachowania obfitego kwitnienia. Regularne dzielenie starszych, mniej kwitnących kęp jest praktyką, która pomaga utrzymać witalność rośliny i pobudza ją do dalszego obfitego kwitnienia. Dzielenie to również metoda rozmnażania, która pozwala na łatwe pozyskanie nowych roślin. Mimo że nie osiągają one monumentalnych rozmiarów piwonii drzewiastych, ich cykliczne odnawianie się i dynamiczny wzrost wiosną są równie fascynujące i stanowią ważny element cyklu ogrodowego.
Kwiaty: Ich urok, różnorodność i czas kwitnienia
Kwiaty to bez wątpienia element, za który najbardziej cenimy piwonie. Tutaj również obserwujemy znaczące różnice, które decydują o wyjątkowości każdej z grup.
Piwonia drzewiasta – egzotyczna ekstrawagancja
Kwiaty piwonii drzewiastych są często spektakularnie większe niż u bylinowych, osiągając imponujące rozmiary – od 20 do nawet 30 centymetrów średnicy. Ich wygląd jest bardziej egzotyczny, wręcz luksusowy, co wynika z często pomarszczonych, falistych lub gęsto ułożonych płatków. Ich paleta barw jest niezwykle bogata i różnorodna, obejmując odcienie, które rzadko spotyka się u piwonii bylinowych. Znajdziemy wśród nich intensywne żółcie, głębokie pomarańcze, burgundowe czerwienie, delikatne róże, czystą biel, a także fascynujące dwukolorowe i wielobarwne wariacje, często z kontrastującymi plamami u nasady płatków, które dodają im głębi i tajemniczości.
Płatki u wielu odmian mają jedwabistą lub nawet aksamitną teksturę, co nadaje im niezwykłej elegancji i delikatności. Kwitnienie piwonii drzewiastych zazwyczaj przypada na koniec kwietnia – maj, wyprzedzając tym samym większość odmian piwonii bylinowych o tydzień, a nawet dwa, co pozwala cieszyć się ich urodą już wczesną wiosną. Kwiaty zazwyczaj osadzone są na końcach pędów, dumnie wznosząc się ponad liście, i posiadają, w zależności od odmiany, silniejszy, czasem korzenny lub cytrusowy aromat, który unosi się w ogrodzie. Ich rozłożyste formy i olbrzymie kwiaty tworzą prawdziwe dzieła sztuki natury.
Piwonia bylinowa – klasyczny wdzięk i bogactwo form
Piwonie bylinowe również zachwycają oko dużymi, luksusowymi kwiatami, których średnica może sięgać 15-20 centymetrów. Ich paleta barw jest bardziej tradycyjna, ale równie urzekająca, obejmująca klasyczną biel, szerokie spektrum różów – od bardzo jasnych po intensywne fuksje, oraz głębokie czerwienie i burgundowe odcienie. To, co szczególnie wyróżnia piwonie bylinowe, to ogromna różnorodność form kwiatów, które ewoluowały przez dziesięciolecia hodowli. Znajdziemy tu odmiany o prostych, jednorzędowych płatkach z widocznym centrum, półpełne, a także niezwykle popularne i efektowne kwiaty pełne, które przyjmują formy kuliste, różane, anemonowe (z krótkimi płatkami w centrum) czy nawet korony.
Wiele odmian piwonii bylinowych słynie ze swojego przepięknego, słodkiego i często intensywnego aromatu, który wypełnia cały ogród w okresie kwitnienia, zwłaszcza wieczorami. Ich zapach to kwintesencja wiosny i wczesnego lata. Kwitną one, z reguły, w maju – na początku czerwca, a dokładny termin zależy od konkretnej odmiany, warunków klimatycznych w Polsce i przebiegu wiosny. Ich obfite kwitnienie, często na sztywnych łodygach, sprawia, że są to niezwykle cenne rośliny do ogrodów, a także doskonałe kwiaty cięte, które zjawiskowo prezentują się w wazonach, wypełniając wnętrza swoim zapachem i pięknem.
Wymagania glebowe i stanowiskowe
Zarówno piwonie drzewiaste, jak i bylinowe, mają swoje specyficzne preferencje dotyczące warunków uprawy, które należy uwzględnić, aby zapewnić im optymalny rozwój i obfite kwitnienie. Oba gatunki łączy upodobanie do słonecznych, dobrze oświetlonych stanowisk oraz żyznej, głęboko uprawionej i przepuszczalnej gleby. Jednak szczegóły, w których tkwi diabeł, mogą zadecydować o sukcesie.
Wspólne podstawy
Podstawowe dla obu piwonii jest zapewnienie stanowiska, które otrzymuje co najmniej 6-8 godzin pełnego słońca dziennie. Bez odpowiedniej ilości światła słonecznego, kwitnienie będzie mniej obfite, a kwiaty mniejsze. Gleba powinna być bogata w składniki odżywcze, o dobrej strukturze, najlepiej gliniasto-piaszczysta, z dużą zawartością próchnicy. Odczyn gleby jest także ważny: piwonie bylinowe preferują glebę lekko kwaśną do obojętnej (pH 6.5-7.0), podczas gdy piwonie drzewiaste często lepiej czują się w glebie lekko zasadowej (pH 7.0-7.5). Niezwykle ważne jest również zapewnienie dobrego drenażu, ponieważ piwonie absolutnie nie tolerują zastoju wody, który prowadzi do gnicia korzeni. W przypadku ciężkich, gliniastych gleb, przed posadzeniem należy je rozluźnić, dodając piasek i kompost, a w przypadku gleb zbyt lekkich i piaszczystych – wzbogacić w materię organiczną.
Specyfika stanowiska dla piwonii drzewiastej
Piwonie drzewiaste, ze względu na swoje zdrewniałe pędy i wrażliwe pąki kwiatowe, najlepiej czują się w miejscach osłoniętych od silnych, mroźnych wiatrów, które mogą uszkadzać młode pędy i pąki. Ważne jest także umiarkowane nasłonecznienie w godzinach największego upału – idealne jest stanowisko z porannym słońcem i lekkim cieniem popołudniowym, co chroni delikatne płatki przed blaknięciem i przypaleniem. Wysokie drzewa czy ściany budynków mogą zapewnić niezbędną ochronę, tworząc mikroklimat sprzyjający ich rozwojowi. Ponadto, piwonie drzewiaste, ze względu na swoją długowieczność, powinny być sadzone w miejscu, gdzie mogą pozostać przez wiele lat bez przesadzania, gdyż bardzo źle znoszą ten zabieg.
Specyfika stanowiska dla piwonii bylinowej
Piwonie bylinowe są nieco bardziej tolerancyjne na pełne słońce, jednak również wymagają ochrony przed silnymi przeciągami i nagłymi zmianami temperatury. W pełni słonecznym miejscu mogą kwitnąć obficiej, ale ich kwiaty mogą szybciej więdnąć w upalne dni. Optymalne jest stanowisko, gdzie mają co najmniej pół dnia słońca. Ważne jest także zapewnienie dobrej cyrkulacji powietrza wokół roślin, co minimalizuje ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, takich jak szara pleśń, na którą piwonie bylinowe bywają podatne. Unikanie sadzenia ich w zagłębieniach, gdzie zbiera się wilgoć, jest niezwykle ważne dla zdrowia korzeni i pąków odrodzeniowych.
Sadzenie: Fundament obfitego kwitnienia
Prawidłowe sadzenie to absolutny fundament dla przyszłego zdrowia i obfitego kwitnienia każdej piwonii. Niezależnie od gatunku, jest to inwestycja, która procentuje przez lata, a błędy na tym etapie są najczęstszą przyczyną braku kwiatów lub słabego wzrostu.
Sadzenie piwonii drzewiastej
Piwonie drzewiaste najlepiej sadzić jesienią, aby roślina miała czas na ukorzenienie się przed nadejściem zimy. W przypadku sadzenia roślin szczepionych, niezwykle istotne jest prawidłowe zagłębienie miejsca szczepienia. Powinno ono znajdować się około 5-10 cm poniżej poziomu gruntu. Taki zabieg ma na celu nie tylko zabezpieczenie wrażliwej części rośliny przed mrozem, ale przede wszystkim stymulację do wytworzenia własnych korzeni przez część szlachetną (odmianową) piwonii. Gdy piwonia drzewiasta wytworzy własny system korzeniowy, staje się silniejsza, bardziej odporna na choroby i lepiej rośnie. Zbyt płytkie posadzenie może skutkować słabym wzrostem i mniejszą odpornością na niekorzystne warunki. Dół do sadzenia powinien być duży i głęboki, wypełniony żyznym kompostem, dobrze rozłożonym obornikiem i odpowiednio przygotowaną ziemią.
Sadzenie piwonii bylinowej
Piwonie bylinowe również najlepiej sadzić jesienią, w okresie od września do października, dając im czas na aklimatyzację przed zimą. Głębokość sadzenia jest tu absolutnie krytyczna. Korzenie piwonii bylinowej, nazywane „oczka”, czyli pąki odrodzeniowe, z których wiosną wyrosną nowe pędy, powinny znajdować się na głębokości 3-5 cm poniżej poziomu gruntu. To jest decydujące. Zbyt płytkie posadzenie naraża pąki na przemarznięcie i wysuszenie, natomiast zbyt głębokie posadzenie jest najczęstszą przyczyną braku kwitnienia u piwonii bylinowych. Roślina wówczas rozwija się wegetatywnie, tworząc bujne liście, ale nie wytwarza pąków kwiatowych, ponieważ wszystkie jej siły idą w rozwój korzeni, próbujących znaleźć optymalną głębokość. Duży dół, wypełniony żyznym, przepuszczalnym podłożem, jest niezbędny, aby korzenie miały miejsce do swobodnego rozrostu. Po posadzeniu, ziemię wokół rośliny należy delikatnie ugnieść i obficie podlać.
Pielęgnacja: Nawadnianie i nawożenie
Odpowiednie nawadnianie i nawożenie to podstawowe aspekty pielęgnacji, które wspierają zdrowy wzrost i spektakularne kwitnienie piwonii obu typów.
Nawadnianie: Umiar i regularność
Zarówno piwonie drzewiaste, jak i bylinowe, wymagają regularnego podlewania, zwłaszcza w okresie aktywnego wzrostu wiosną, podczas intensywnego zawiązywania i rozwoju pąków kwiatowych, a także w czasie długotrwałych susz. Młode rośliny, świeżo posadzone, potrzebują więcej uwagi w kwestii nawadniania, aby ich system korzeniowy mógł się prawidłowo rozwinąć. Ważne jest, aby podlewać obficie, ale rzadziej, tak aby woda przeniknęła głęboko do korzeni. Zaleca się unikanie częstego, płytkiego podlewania, które sprzyja rozwojowi płytkiego systemu korzeniowego. Jednocześnie należy zdecydowanie unikać zastoju wody wokół korzeni, ponieważ prowadzi to do ich gnicia i rozwoju chorób grzybowych. Warto obserwować rośliny – lekko zwiędłe liście w upalne dni mogą sygnalizować potrzebę nawodnienia. W okresach opadów deszczu podlewanie należy ograniczyć.
Nawożenie: Skrojone na miarę
Piwonie są roślinami dość „żarłocznymi” i potrzebują regularnego zasilania, aby utrzymać swoją witalność i zdolność do obfitego kwitnienia. Ich wymagania zmieniają się jednak w zależności od fazy wzrostu.
Wczesną wiosną, kiedy piwonie intensywnie rozpoczynają wzrost i rozwijają liście, potrzebują nawozów bogatych w azot. Azot jest budulcem tkanki zielonej i wspiera bujny rozwój liści. Można zastosować nawozy mineralne wieloskładnikowe z przewagą azotu lub naturalne, takie jak kompost czy dobrze rozłożony obornik, które powoli uwalniają składniki odżywcze.
W okresie poprzedzającym kwitnienie, czyli w fazie pąkowania, oraz bezpośrednio po kwitnieniu, piwonie wymagają zasilania nawozami fosforowo-potasowymi. Fosfor wspiera rozwój korzeni i procesy kwitnienia, a potas wzmacnia odporność rośliny, sprzyja lepszemu wybarwieniu kwiatów i, co równie ważne, stymuluje zawiązywanie pąków kwiatowych na następny rok. Zastosowanie odpowiedniego nawozu jesienią jest zatem inwestycją w przyszłe kwitnienie. Ważne jest, aby nie przesadzić z nawożeniem azotem w drugiej połowie sezonu, ponieważ może to prowadzić do zbyt bujnego wzrostu liści kosztem kwiatów i obniżyć odporność rośliny na zimę.
Zimowanie i przycinanie: Odmienne strategie pielęgnacji
Kwestia zimowania i przycinania to jeden z najbardziej wyrazistych punktów rozróżnienia między piwoniami bylinowymi a drzewiastymi, świadczący o ich fundamentalnie odmiennej naturze.
Zimowanie i przycinanie piwonii bylinowej
Piwonie bylinowe wymagają corocznego przycinania jesienią. Kiedy liście zaczną żółknąć, brązowieć i obumierać (zazwyczaj po pierwszych silniejszych przymrozkach, w październiku lub listopadzie), wszystkie pędy należy przyciąć praktycznie do poziomu ziemi, pozostawiając krótkie pęczki o wysokości 3-5 cm. Ten zabieg jest nie tylko estetyczny, ale co najważniejsze, pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób i szkodników, które mogłyby zimować na obumarłych liściach i zainfekować roślinę w kolejnym sezonie. Usunięcie starej, chorej materii organicznej jest fundamentalne dla utrzymania zdrowia piwonii. Na zimę, zwłaszcza w przypadku młodych sadzonek lub w regionach o szczególnie surowych zimach, można delikatnie okryć miejsce, gdzie znajdują się pąki odrodzeniowe, warstwą ściółki, na przykład kory, liści lub słomy. Zapewni to dodatkową ochronę przed silnymi mrozami, choć starsze, dobrze zadomowione piwonie bylinowe są zazwyczaj całkowicie mrozoodporne w polskich warunkach.
Zimowanie i przycinanie piwonii drzewiastej
Piwonie drzewiaste nie podlegają tak radykalnemu przycinaniu jak bylinowe. Ich zdrewniałe pędy pozostają na zimę i stanowią strukturę krzewu. Na wiosnę przeprowadza się jedynie cięcie sanitarne, polegające na usunięciu wszelkich suchych, uszkodzonych, przemarzniętych lub chorych pędów. Ewentualne cięcie formujące wykonuje się dla utrzymania pożądanego kształtu krzewu, usunięcia starych, mniej produktywnych gałęzi i pobudzenia wzrostu nowych, młodych pędów, które będą obficiej kwitnąć. Przycinanie powinno być wykonywane z umiarem, ponieważ piwonie drzewiaste kwitną na starym drewnie i zbyt drastyczne cięcie może pozbawić nas kwiatów na kolejny rok.
W regionach o szczególnie surowych zimach w Polsce, zwłaszcza w przypadku młodych piwonii drzewiastych, może być konieczne lekkie okrycie rośliny. Można to zrobić za pomocą agrowłókniny, słomy lub gałązek iglastych, aby zabezpieczyć pąki kwiatowe przed obmarzaniem. Starsze, dobrze zadomowione krzewy piwonii drzewiastych są zazwyczaj znacznie bardziej odporne na mrozy i doskonale radzą sobie bez dodatkowej osłony, tworząc imponujące, mrozoodporne struktury w ogrodzie.
Rozmnażanie: Metody i wyzwania
Metody rozmnażania również znacząco różnią się między dwoma typami piwonii, co wpływa na ich dostępność i cenę, a także na możliwości samodzielnego pozyskiwania nowych roślin przez ogrodników.
Rozmnażanie piwonii bylinowej
Piwonie bylinowe najczęściej i najskuteczniej rozmnaża się przez podział kłącza. Jest to najlepsza metoda do uzyskania nowych roślin, które zachowają wszystkie cechy odmianowe rośliny matecznej. Proces ten przeprowadza się zazwyczaj późnym latem lub wczesną jesienią (od sierpnia do września), kiedy roślina zakończyła już kwitnienie i przygotowuje się do spoczynku. Wykopuje się cały, zdrowy i dobrze rozrośnięty krzew, a następnie ostrożnie dzieli jego kłącze na mniejsze części. Każda nowa sadzonka powinna posiadać co najmniej 3-5 pąków odnowy (tzw. „oczek”) oraz wystarczającą ilość zdrowych, silnych korzeni. Pąki te są zaczątkami przyszłych pędów. Podział kęp jest również doskonałym sposobem na odmładzanie starszych piwonii, które zaczynają słabiej kwitnąć. Oprócz podziału, piwonie bylinowe można rozmnażać z nasion, jednak jest to proces znacznie dłuższy i bardziej nieprzewidywalny, gdyż uzyskane w ten sposób rośliny nie zawsze powtarzają cechy odmianowe rodzica.
Rozmnażanie piwonii drzewiastej
Rozmnażanie piwonii drzewiastej jest znacznie bardziej złożone i wymaga większej wiedzy oraz precyzji. Najpopularniejsze i najbardziej efektywne metody to szczepienie i ukorzenianie odkładów.
Szczepienie polega na połączeniu szlachetnego zrazu (fragmentu pędu wybranej odmiany piwonii drzewiastej) z podkładką, którą najczęściej jest korzeń piwonii bylinowej. Metoda ta pozwala na szybkie uzyskanie kwitnącej rośliny i jest szeroko stosowana w produkcji komercyjnej. Wymaga jednak specjalistycznych umiejętności i narzędzi, dlatego rzadko jest wykonywana przez amatorów. Po szczepieniu, miejsce zrośnięcia powinno być osłonięte i zagłębione w glebie, aby zraz mógł wytworzyć własne korzenie, co zwiększy żywotność i odporność rośliny.
Inną metodą jest ukorzenianie odkładów, gdzie zdrewniały pęd piwonii drzewiastej jest przyginany do ziemi, częściowo zasypywany i stymulowany do wytworzenia korzeni, a po ich pojawieniu się oddzielany od rośliny matecznej. Jest to proces długotrwały, trwający nawet 2-3 lata.
Rozmnażanie z nasion jest również możliwe, ale bardzo rzadko praktykowane w celach hodowlanych, ponieważ jest to proces niezwykle długi i nie gwarantuje zachowania cech odmianowych. Pierwszego kwitnienia roślin uzyskanych z nasion trzeba czekać 5-7 lat, a nawet dłużej. Nasiona piwonii drzewiastych wymagają również skomplikowanej i długotrwałej stratyfikacji – dwufazowego okresu zimnej i wilgotnej obróbki, który stymuluje je do kiełkowania. Z tego powodu piwonie drzewiaste są często droższe i mniej dostępne niż bylinowe.
Podsumowując, wybór między piwonią drzewiastą a bylinową powinien być podyktowany nie tylko osobistymi preferencjami estetycznymi, ale przede wszystkim świadomością ich odmiennych wymagań uprawowych, cyklu życiowego oraz długoterminowego efektu w ogrodzie.
Jeżeli marzysz o spektakularnym, rozłożystym krzewie o egzotycznych, często olbrzymich kwiatach, który stanie się centralnym punktem ogrodu, będzie zdobił go przez dziesięciolecia, a nawet wieki, i nie będzie wymagał corocznego cięcia do korzenia – piwonia drzewiasta będzie dla Ciebie odpowiednim wyborem. Jej majestatyczna obecność, wczesne kwitnienie i struktura, która pozostaje przez cały rok, czynią ją prawdziwą perłą krajobrazu. Pamiętaj jednak o zapewnieniu jej osłoniętego stanowiska i właściwej głębokości sadzenia.
Jeśli natomiast poszukujesz klasycznej, niezwykle pachnącej piwonii, która co roku odnawia się od podstaw, jest stosunkowo łatwa w pielęgnacji po przekwitnięciu i idealnie nadaje się na kwiat cięty, wypełniający dom swoim aromatem – piwonia bylinowa będzie doskonałym uzupełnieniem Twojego ogrodu. Jej niezawodność, bogactwo form kwiatów i niezrównany zapach sprawią, że każdy rok będzie obfitował w kwiatowe święto. Dla niej Podstawowe jest prawidłowe sadzenie „oczek” i jesienne przycinanie pędów.
Niezależnie od podjętej decyzji, oba gatunki piwonii wniosą do Twojego ogrodu niezrównane piękno, elegancję i majestat, stając się źródłem radości i dumy każdego ogrodnika. Warto również wspomnieć o piwoniach pośrednich (intersekcyjnych, Itoh), które łączą w sobie cechy obu typów – mają zdrewniałe podstawy pędów, ale ich nadziemna część obumiera zimą, oferując jednocześnie bogactwo kolorów piwonii drzewiastych i kompaktowy pokrój piwonii bylinowych. Ta hybrydowa grupa może być doskonałym kompromisem dla tych, którzy nie potrafią się zdecydować na jeden typ, poszukując najlepszych cech obu światów. Zrozumienie tych wszystkich niuansów otwiera przed nami szerokie możliwości projektowania ogrodu marzeń.
